Ένα τραγικό συμβάν στην Ιταλία το 1969, που δεν είναι άλλο από την εκπαραθύρωση ενός κρατούμενου αναρχικού σε κάποιο αστυνομικό τμήμα του Μιλάνου, δίνει την αφορμή και την έμπνευση στο μεγάλο Ιταλό θεατρικό συγγραφέα Ντάριο Φο να γράψει την « κωμωδία του τυχαίου θανάτου ενός αναρχικού». Η επικαιρότητα του έργου παρακίνησε το Σπύρο Παπαδόπουλο να σκηνοθετήσει και να ανεβάσει το έργο για δυο χρονιές στην Αθήνα στο θέατρο «Αλέκος Αλεξανδράκης». Δυο χρόνια με τεράστια καλλιτεχνική επιτυχία. Το έργο συνεχίζει αυτή την επιτυχία και στη θερινή περίοδο, περιοδεύοντας σε όλη την Ελλάδα.
Συνάντησα το Σπύρο Παπαδόπουλο λίγο πριν την παράσταση της Έδεσσας στο θέατρο της «Γαβαλιώτισσας» και μιλήσαμε για το έργο και για τα σχέδια του εξαίρετου ηθοποιού για το χειμώνα.
Σπύρος Παπαδόπουλος, Ντάριο Φο και «η κωμωδία του τυχαίου θανάτου ενός αναρχικού». Πείτε μου δυο λόγια για το έργο.
Ο Ντάριο Φο έγραφε μόνο κωμωδίες βέβαια και το 99% ήταν πολιτικές. Αυτό είναι ένα εξόχως πολιτικό έργο. Είναι μια τρελή κωμωδία, με πάρα πολύ γέλιο και ταυτόχρονα με μια ιδιοφυή σάτιρα για την εξουσία και κυρίως εστιάζει στην κατάχρηση της εξουσίας που γίνεται από διάφορους κρατικούς λειτουργούς. Το έργο είναι στηριγμένο σε ένα γεγονός συγκλονιστικό, δραματικό και μαύρο, που συνέβη το 1969 στο Μιλάνο. Αυτό το γεγονός ο Ντάριο Φο το πήρε και το έκανε μια συγκλονιστική κωμωδία. Το αποτέλεσμα είναι ότι ο κόσμος γελάει πάρα πολύ, αλλά είναι γέλιο που δεν είναι χάχανο, γιατί και μετά την παράσταση έχει να πει πολλά. Δεν είναι δηλαδή ένα έργο που το ξεχνάς και λες, αχ τι ωραία περάσαμε, αλλά έχεις θέμα συζήτησης και για την επαύριον και για την επομένη.
Γιατί Ντάριο Φο αυτή την περίοδο. Λόγο της κατάστασης ίσως ;
Ακριβώς. Επειδή ήξερα το έργο, είπα ότι αν καταφέρω να το αντιμετωπίσω λίγο με τη γλώσσα, γιατί έτσι όπως ήταν δεν παιζόταν. Ήθελε λίγη δουλειά. Αν καταφέρω να το φέρω σε ένα λογαριασμό, όπως εγώ νόμιζα ότι θα αφορούσε τον κόσμο πιο πολύ. Και τελικά συνέβη και μάλιστα περισσότερο απ’ ό,τι πίστευα. Από τις πιο αισιόδοξές μου προβλέψεις πολύ περισσότερο.
Ξέρω ότι είχατε παίξει στην παράσταση του έργου με τον Κιμούλη. Ήσασταν αστυφύλακας νομίζω. Έχετε κρατήσει κάτι από εκείνη την παράσταση ή είναι κάτι τελείως διαφορετικό;
Όχι. Καμία σχέση. Κατ’ αρχάς έχω ένα καλό εγώ, ότι δεν θυμάμαι τίποτα από εκείνη την παράσταση. Αλλά και να θυμόμουν δε θα κρατούσα. Εννοείται αυτό. Είναι η λειτουργία μου εμένα αυτή. Προσπαθώ κάθε φορά να μη θυμάμαι τίποτα.
Κάνετε μια περιοδεία σε όλη την Ελλάδα με το έργο, σήμερα είστε στην Έδεσσα, αύριο στα Γιαννιτσά, μεθαύριο στα Μουδανιά. Πώς αντιδρά ο κόσμος της περιφέρειας που βλέπει την παράσταση;
Τι να σας πω. Δεν το περίμενα αυτό το πράγμα. Η υποδοχή του κόσμου είναι πέραν του αναμενόμενου καλή. Εννοώ ότι πιάνουν υπαινιγμούς και πράγματα κρυμμένα στο κείμενο, που δεν τα επιαναν στην Αθήνα. Δεν το περίμενα. Ειδικά σε κάποιες πόλεις, δε μιλώ φυσικά για τη Θεσσαλονίκη ή την Πάτρα, αλλά για κάποιες μικρότερες πόλεις, δεν περίμενα να υπάρχει τέτοια συμμετοχή του κόσμου, τέτοια ανταπόκριση και τέτοιο ρεφλέξ. Δηλαδή πέραν της ανάγκης του κόσμου να γελάσει –και αυτό φαίνεται- είναι σα να λέει εγώ ήρθα να γελάσω και δε θα μου το χαλάσετε εσείς εδώ. Δε λέω γι αυτό. Λέω για τους πολιτικούς υπαινιγμούς που έχει το έργο και αρκετά ωραία πράγματα κρυμμένα τα οποία δεν είναι στην πρώτη ανάγνωση. Φαίνονται στη δεύτερη και στην τρίτη, για να τα πιάσεις πρέπει να είσαι λίγο ψαγμένος, να έχεις ένστικτο. Μου έκανε τρομερή εντύπωση. Πολύ καλή εντύπωση.
Έχει αλλαχθεί το κείμενο, δεν έχει έρθει στα «καθ ημάς» όπως κάνουν πολλοι;
Όχι τίποτα. Έχω κρατήσει το κείμενο όλο όπως είναι στα ιταλικά, έχω κρατήσει τα τοπωνύμια , θα μπορούσα να μη τα αναφέρω καν, για να μπερδέψω. Επίτηδες τα κράτησα για να φαίνεται ότι βρισκόμαστε στην Ιταλία του τότε. Δεν άλλαξα τίποτα από το έργο, απλώς τη γλώσσα και κάποια κοψίματα που έγιναν.
Μπορείτε να μου διευκρινίσετε αυτό με τη γλώσσα;
Αλλιώς μιλούσε ο κόσμος το 1970 και πολύ περισσότερο, αλλιώς μιλούσε ο Ντάριο Φο, στις συνθήκες που έπαιζε τα έργα του. Εννοώ σε εργοστάσια. Είχε έναν παλμό, μια δύναμη. Ήταν ένα παλλόμενο πράγμα και μια υψωμένη γροθιά, που είχε πολύ συνθηματολογικό λόγο μέσα του. Στα εργοστάσια που παιζόταν, σταματούσαν οι εργάτες την παράσταση και φώναζαν συνθήματα. Σήμερα κατά τη γνώμη μου ο λόγος πρέπει να είναι πολύ πιο υπαινιχτικός.
Να φύγουμε από το έργο. Κάνετε στην τηλεόραση μια ομολογουμένως εξαιρετική εκπομπή το «στην υγειάμας». Θα συνεχισθεί, παρά τις όποιες γκρίνιες και τις όποιες λοιδορίες υποστήκατε σε σχέση με τα κόστη και όλα αυτά;
Αν ξέρει κανείς τα γεγονότα, θα καταλάβει ότι αυτοί που λένε αυτά, έχουν τους λόγους τους. Αλλοίμονο αν ασχολούμαστε με αυτά τώρα.
Είναι πιο πολύ ανταγωνιστικό παρά ουσιαστικό;
Μπα δεν είναι ανταγωνιστικό προς εμένα. Χτυπάνε το σαμάρι για να πονέσει ο γάιδαρος. Τα λένε στην πεθερά για να τ’ ακούσει η νύφη. Δεν ασχολούμαι με αυτά τα πράγματα γιατί είναι πολύ κατώτερα των περιστάσεων.
Τι σχέδια υπάρχουν για το χειμώνα, αφού το καλοκαίρι θα κλείσει κάποια στιγμή τις παραστάσεις της «η κωμωδία του τυχαίου θανάτου ενός αναρχικού»;
Δυο χρόνια παίξαμε το έργο στην Αθήνα και κλείνει ο κύκλος αυτός και το λέω έτσι γιατί, είναι ένα έργο που μπορεί να πάει δέκα χρόνια ακόμα, εκτός και αν αλλάξουν τα πράγματα στην Ελλάδα, που δεν το βλέπω. Θέλω να παίξω και κανέναν άλλο ρόλο, να χαλαρώσω κι εγώ λιγάκι ψυχικά και θέλω να κάνω μαζί με την Κατερίνα Παπουτσάκη, «το κοροϊδάκι της δεσποινίδος». Είναι μια δική μου παραγωγή.
Γιατί τώρα τελευταία υπάρχει μια τάση του θεάτρου να αγγίζει το σινεμά ή το παλιό θεατρικό που έγινε ταινία και τώρα επανέρχεται ως θεατρικό;
Δεν ξέρω γιατί υπάρχει αυτή η τάση να σας πω. Άλλες φορές μπορεί να είναι από αμηχανία, άλλες φορές μπορεί να είναι ωφελιμιστικό με την έννοια ότι διαπιστώνω την αγάπη του κόσμου, άρα μάλλον θα πάω καλά και άλλες φορές μπορεί να είναι όλα αυτά μαζί και κάτι άλλο. Το κάτι άλλο είναι ότι σου λείπει αυτή η αθωότητα ή η αφέλεια που πολλές φορές υπάρχει σε αυτή την περιοχή και που όσο σκληραίνουν οι καιροί, τόσο σου λείπει. Εμένα μου ήρθε πραγματικά από μέσα μου αυτό το πράγμα, γιατί ως παραγωγός είναι λάθος αυτό που κάνω. Όλοι ψάχνουν φέτος να ανεβάσουν έργα με τρία-τέσσερα άτομα, κι εγώ ανεβάζω ένα έργο με δέκα επτά άτομα. Αλλά ήρθε από μέσα μου και είπα, όσο κουραστικός και αν είναι ο ρόλος, ξεκουράζομαι γιατί νομίζω ότι τα έχω γράψει εγώ αυτά τα έργα. Νομίζω ότι είμαι μέσα στο σπίτι μου. Τελευταία φορά πριν δέκα-δώδεκα χρόνια είχα παίξει το «αλλοίμονο στους νέους» με τρομερή επιτυχία και έλεγα ότι θέλω να πληρώνω που παίζω αυτό το ρόλο. Να μην πληρώνομαι.
Είναι πιο οικεία;
Ναι, είναι το σπίτι μου. Ακριβώς.
Ωραία δεν θέλω να σας κουράσω άλλο, σας εύχομαι καλή επιτυχία και καλή συνέχεια. Ευχαριστώ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου